Wat is leukemie?

Wat is leukemie?

Leukemie is een verzamelnaam van verschillende soorten bloedkanker. Het is een ernstige, soms levensbedreigende kanker van witte bloedcellen. Er zijn acute en chronische vormen van leukemie. De ziekte kan zowel bij volwassenen als kinderen ontstaan.

Hoe ontstaat leukemie?

Bij leukemie maakt het beenmerg te veel witte bloedcellen. Witte bloedcellen worden, net als andere soorten bloedcellen, aangemaakt in het beenmerg. Dat bevindt zich vooral in het borstbeen en het bekken. Bij acute leukemie volgroeien witte bloedcellen niet goed. Artsen zeggen: ze rijpen niet goed uit. Bij chronische leukemie rijpen de cellen nog wel redelijk goed uit, maar ze werken niet helemaal normaal en ze delen zich ongebreideld. 
Het soort bloedcellen dat ongecontroleerd gaat delen, bepaalt of het lymfatische of myeloïde leukemie is. Het verschil tussen de soorten leukemie is belangrijk voor de vooruitzichten en het bepalen van de behandeling.
De behandeling en de genezingskansen van kinderen met leukemie zijn anders dan bij volwassenen. Meer informatie over leukemie bij kinderen en jongeren tot 18 jaar kun je vinden bij Vereniging Kinderkanker Nederland. 

Witte bloedcellen blijven onrijp

Bij de acute vormen blijven witte bloedcellen ‘onrijp’. Ze zijn ‘maligne’ geworden, dat wil zeggen: kwaadaardig en op termijn dodelijk. Bij de chronische vormen lijkt de productie normaal, maar toch functioneren de aangedane bloedcellen niet normaal. Het ziekteproces verloopt trager dan bij de acute vormen; er ontstaan pas problemen als de woekerende witte bloedcellen de productie van de andere soorten bloedcellen in de weg zitten.

Alle soorten leukemie ontwikkelen zich in het beenmerg. Bij de myeloïde vormen van leukemie blijft de woekering in het beenmerg doorgaan. Bij de lymfatische vormen zet de woekering zich voort in lymfatisch weefsel: de lymfeklieren en de milt.

Risicofactoren leukemie

Er zijn geen duidelijke risicofactoren voor leukemie bekend. Wel is van sommige factoren aannemelijk dat ze, bij een bestaande aanleg, de ziekte zouden kunnen uitlokken. Dan gaat het om zaken als langdurige blootstelling aan chemische middelen, radioactieve straling of bepaalde medicijnen, maar ook leefstijlfactoren zoals roken.
Leukemie lijkt in bepaalde families vaker voor te komen, maar leukemie als zodanig is niet erfelijk. 

Soorten leukemie

De meest voorkomende vormen van leukemie zijn: 

• acute lymfatische leukemie (ALL) 
• acute myeloïde leukemie (AML )
• chronische lymfatische leukemie (CLL ) 
• chronische myeloïde leukemie (CML ) 

Er zijn ook enkele zeldzame vormen van leukemie:

• Hairy-cellleukemie (HCL)
• B-cel prolymfocytenleukemie (B-PLL)
• LGL leukemie (T-LGL)
• Chronische myelomonocytaire leukemie (CMML)
• T-cel prolymfocyten leukemie (T-PLL)