Chemobrein
Veel mensen hebben na de behandeling met chemotherapie last van een chemobrein. Je kunt je moeilijk concentreren, bent prikkelbaar en bent snel moe. Wat is het ‘chemobrein’? En kun je er wat tegen doen?
Beeld VecStock
Iedereen die chemotherapie heeft gehad zal in een flits herkennen wat een lotgenoot bedoelt met het ‘chemobrein’. Ja! Dat heb ik ook! Het denken, leren en snel handelen, zijn sinds de chemotherapie veranderd.
Het chemobrein is een effect dat mensen zelf ervaren. De veranderingen zijn zo subtiel dat ze met de huidige testmethoden niet zijn te onderscheiden van normale veranderingen of achteruitgang. Toch hebben artsen en onderzoekers voldoende reden om aan te nemen dat veel soorten chemotherapie in de hersenen doordringen en het cognitief functioneren beïnvloeden.
-
-
Revalidatie van je brein na chemo
-
Wat kun je zelf doen bij een chemobrein?
-
Webinar chemobrein
Wat is het chemobrein?
Naar boven
Met chemobrein worden bepaalde klachten bedoeld die zijn ontstaan na chemotherapie. De klachten hebben te maken met het verwerken van informatie. Je kunt informatie minder goed begrijpen en je kunt minder goed dingen onthouden. Concentreren, aandacht verdelen, plannen en organiseren: het is allemaal lastiger dan vroeger.
Ook kan het chemobrein inhouden dat je problemen hebt met taal. Je kunt niet op woorden of begrippen komen en het formuleren van zinnen is soms ineens moeizaam. Ook het uitvoeren van ‘gewone’ handelingen kan onverwacht lastig zijn of traag gaan.
Chemobreinklachten na chemotherapie zijn:
- Aandachtsproblemen
- Informatie minder snel kunnen verwerken
- Geheugenproblemen
- Moeite met plannen en organiseren
- Moeite met het uitvoeren van taken
Bij veel mensen worden de klachten minder maar sommige mensen hebben er de rest van hun leven last van.
Ook stress heeft effect op je brein
Het brein is het meest gecompliceerde orgaan in ons lichaam. Chemotherapie kan schade geven, maar de vraag is óf alle breinschade van de chemo komt. Ook de kanker zelf, stress en vermoeidheid kunnen leiden tot veranderingen in leren, onthouden en concentreren. Als je erg moe of gestrest bent, ben je minder scherp, onthoud je minder goed en kun je niet op woorden komen.
Ook gevoelens van angst en veel piekeren beïnvloeden de hersenen sterk. Die negatieve effecten zijn dan geen rechtstreekse gevolgen van chemotherapie, maar zijn wel een belangrijke factor wanneer je een heel ernstige ziekte hebt als kanker of je toekomst ziet instorten door de diagnose.
Revalidatie van je brein na chemo
Naar boven
Bij het revalideren van je brein gaat het om cognitieve training, trucjes om ermee om te gaan en rust nemen. Je kunt jezelf vaardigheden aanleren om jezelf, ondanks de mindere cognitieve functies, toch goed te redden. Rust (slaap!), maar ook yoga en mindfulness zijn belangrijke middelen om je aandacht en focus te trainen.
Wie na kanker de draad weer oppakt, zal de reflex herkennen dat je je leven zo snel mogelijk wilt oppakken. Je wilt weer normaal functioneren. Maar veel je geheugen uitdagen en trainen is niet per se verstandig. De stress die dat geeft, kan de klachten erger maken.
Wat kun je zelf doen bij een chemobrein?
Naar boven
- Tijdens de slaap herstelt het brein zich. Probeer altijd te zorgen voor voldoende slaap.
- Probeer overdag te zorgen voor rust, ga af en toe even liggen of mediteren.
- Zorg voor focus, ga niet multitasken.
- Je kunt niet altijd meer terugvallen op improvisatie. Probeer daarom ingewikkelde taken op te splitsen in kleine deeltaken. Bereid gecompliceerde zaken op tijd en rustig voor. Verzin ezelsbruggetjes.
- Met orde en regelmaat onthoud je dingen makkelijker; plan terugkomende afspraken op vaste tijdstippen, bewaar sleutels, telefoon en documenten op vaste plekken.
- Maak gebruik van een agenda en automatische notificatie in je telefoon: ze herinneren je aan afspraken, taken en het innemen van medicijnen.
- Er zijn ook apps voor to do lijstjes die je kunt afvinken
- Vraag hulp aan vrienden, familie. Zoek professionele hulp, soms kan bijvoorbeeld een logopedist je helpen als je moeite hebt met spreken. Ook zijn er bureaus speciaal gericht op neurotraining, zoals de werkgeheugentraining van Condite.
- Een gezonde leefstijl is voor elk brein gezond: drink zo min mogelijk alcohol en beweeg elke dag, het liefst in de buitenlucht.
Verder lezen:
- Meer over chemotherapie, de effecten en wat je zelf kunt doen.
- Meer over kanker en bewegen.
- Meer over vermoeidheid.
Via Hematon kun je in contact komen met andere mensen die hetzelfde ervaren. Lees hier meer over de mogelijkheden van contact met lotgenoten.
Webinar chemobrein
Naar boven
Op 4 november 2024 organiseerde Hematon een webinar "Effect van chemotherapie op het brein".
Hoe kan het dat chemotherapie schade veroorzaakt in je brein? Zijn de verschijnselen te voorkomen, of - als je het eenmaal hebt - te behandelen?
Het zijn vragen die Sanne Schagen, klinisch neuropsycholoog in het NKI/Antoni van Leeuwenhoek beantwoordde tijdens dit webinar.
Hoofdstukken
- Effect van chemotherapie op het brein
- Hoe vaak komen cognitieve problemen voor?
- Hoe stel je cognitieve problemen vast?
- Wat zijn de oorzaken van cognitieve problemen?
- Wat kunnen we tegen cognitieve problemen doen?
Je kunt het webinar hieronder terugkijken.
